Curiosidaes archivos - Page 3 of 3

Los plurales femeninos n’asturllionés

Posted by serasturianu on 6 de March de 2019 | Featured

Les cases, cantaben… Los plurales -es/-en son ún de los rasgos que más caractericen a los asturianos, pero trátase d’un fenómenu cuasi esclusivu del dialectu central del asturllionés. Cuasi, porque nel dialectu oriental faláu en Cangues, Ribeseya y Amieva tamién se fai asina.

Siasí, hai llugares nos que s’usa’l dialectu central, como nel sur de Ḷḷena, Ayer o na comarca llionesa de Los Argüechos (con menor vitalidá), onde los plurales terminen en -as/-an (las casas).

Amás, los habitantes del pueblu zamoranu de San Ciprián (San Justu, Senabria) faen los plurales en -es/-en (es cases) ¡anque falen el dialectu occidental!

Los nomes del Antroxu

Posted by serasturianu on 25 de February de 2019 | Featured

L’Antroxu (Carnaval) vien del llatín “introitus”, entrada, ya que precedía l’añu nuevu, teniendo’l so orixe nes celebraciones campesines paganes (Saturnales y Lupercales) ente l’equinocciu d’iviernu hasta la primavera. Pero nun ye l’únicu nome que tenemos n’asturllionés (asturianu)…

D’otra banda, nel gallegu d’Asturies tamién recibe’l nome d’Antroido o Antroiro.

*El nuesu agradecimientu especial a Fran Allegre poles indicaciones.

Sal a la lluz el secretu meyor guardáu de Lluanco

Posted by serasturianu on 24 de February de 2019 | Featured

Per más de doscientos años, la identidá del arquitectu encargáu de llevantar la conocida como Torre del Reló de Lluanco foi un misteriu pa los investigadores. Hasta agora.

Tolo que se conocía al rodiu l’orixe del edificiu yera anecdótico; malpenes que la so fecha de construcción s’allugaba en 1705 o que yá cuntaba daquella con un reló p’arguyu de los lluanquinos, dao lo raro y escaso d’estos apareyos na época. Una información que, con too, nun cuadraba cola campana fechada en 1752, cuasi mediu sieglu de diferencia.

D’esta miente, tres revisar concienzudamente la documentación del conceyu, l’historiador gozoniegu Ignacio Pando García-Pumarino vien d’asoleyar un acta de recepción por lliquidación fecháu en 1759, recoyéndose como autor l’arquitectu ilustráu candasín Manuel Reguera (1731-1798), siendo mayestru d’obres Manuel García Hevia.

Reguera foi el responsable de munches obres de gran sonadía mientres el periodu de la Ilustración n’Asturies, como’l pórticu de la ilesia de Santu Domingo d’Uviéu o la biblioteca de la Universidá, pero tamién participó nes del Balneariu de Les Caldes, l’Hospital o l’Hospiciu, toes elles al calor de la nueva política asistencialista del Conseyu de Castiella, presidíu por Pedro Rodríguez de Campomanes.

Como señalen dende l’Asociación Avante, entá queda por contrastar y ordenar muncha información, pero too parez apuntar a que na so construcción foi determinante l’entusiasmu del movimientu ilustráu asturianu.